Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 105: Thực hành tiếng Việt Thành phần biệt lập

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 105: Thực hành tiếng Việt Thành phần biệt lập

1. KHỞI ĐỘNG Xác định các thành phần câu trong ví dụ sau: Ồ, chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. - Chẳng bao lâu: là trạng ngữ. → TP phụ - Tôi: là chủ ngữ -Đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng: là vị ngữ. TP chính - Ồ => ?
2. Ví dụ a. Chắc chắn tất cả đám học sinh chúng tôi đứa nào cũng yêu mến thầy vì tấm lòng nhân từ, vì những ý nghĩ tốt lành, vì những ước mơ của thầy về tương lai chúng tôi. (Trin-ghi-dơ Ai-tơ-ma-tốp, Người thầy đầu tiên) b. Hoạ sĩ còn đang nheo mắt cố đọc tên các sách trên giá thì cô gái đã bước tới, dường như làm việc ấy hộ bố. (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa) c. Chao ôi, bắt gặp một con người như anh ta là một cơ hội hãn hữu cho sáng tác, nhưng hoàn thành được sáng tác còn là một chặng đường dài (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa) d. Ơ, cái bà này! Sao bà cứ cuống quýt lên vậy? (Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi)
3. Ví dụ Vị trí Ý nghĩa Lược bỏ và Thành phần nhận xét biệt lập a. Chắc chắn tất cả đám học sinh Đầu câu Thể hiện sự đánh giá Nghĩa Thành phần chúng tôi đứa nào cũng yêu mến về tính chính xác của không tình thái thầy vì tấm lòng nhân từ, vì những thông tin được nói tới thay đổi ý nghĩ tốt lành, vì những ước mơ trong câu của thầy về tương lai chúng tôi. b. Hoạ sĩ còn đang nheo mắt cố Giữa câu Thể hiện ý không chắc Nghĩa Thành phần đọc tên các sách trên giá thì cô gái chắn không tình thái đã bước tới, dường như làm việc thay đổi ấy hộ bố. c. Chao ôi, bắt gặp một con người Nghĩa Đầu câu Bộc lộ sự xúc động Thành phần như anh ta là một cơ hội hãn hữu không cảm thán cho sáng tác, nhưng hoàn thành thay đổi được sáng tác còn là một chặng đường dài d. Ơ, cái bà này! Sao bà cứ cuống Đầu câu Bộc lộ sự ngạc nhiên Nghĩa không Thành phần quýt lên vậy? thay đổi cảm thán
4. - Bài tập nhanh: Xác định các thành phần tính thái, thành phần cảm than trong các câu sau a. Mặt nữa, "Da trời ai nhuộm mà xanh ngắt" chắc hẳn không phải là trời một đêm trăng, mà phải là trời một buổi chiều b. Ôi! Chiếc áo rất đẹp a. Thành phần tình thái: chắc hẳn b. Không có thành phần biệt lập - Lưu ý: Khi thành phần cảm thán đứng tách riêng thành câu thì đó là câu đặc biệt không còn là thành phần biệt lập nữa
5. 1. Bài 1: Tìm thành phần tình thái trong các câu sau và chỉ ra ý nghĩa của thành phần ấy trong từng trường hợp a. Mặt nữa, "Da trời ai nhuộm mà xanh ngắt" chắc hẳn không phải là trời một đêm trăng, mà phải là trời một buổi chiều (Xuân Diệu, Nhà thơ của quê hương làng cảnh Việt Nam) b. Mà tôi nhớ một cái gì đấy, hình như mẹ tôi, cái cửa sổ, hoặc những ngôi sao to trên bầu trời thành phố. Phải, có thể là những cái đó, (Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi) c. Con cá nằm yên. Có lẽ vì thấm mệt nên giờ đây nó ngủ. (Giuyn Véc-nơ, Cuộc trạm chán trên đại dương)
6. 1. Bài 1: Tìm thành phần tình thái 3. Bài 3: Tìm thành phần cảm thán trong trong các câu sau và chỉ ra ý nghĩa các câu sau và chỉ ra ý nghĩa của thành của thành phần ấy trong từng phần ấy trong từng trường hợp trường hợp a. Trời ơi, ước gì thầy Đuy - sen là anh b. Mà tôi nhớ một cái gì đấy, hình ruột của tôi như mẹ tôi, cái cửa sổ, hoặc những (Trin-ghi-dơ Ai-tơ-ma-tốp, Người thầy ngôi sao to trên bầu trời thành phố. đầu tiên) Phải, có thể là những cái đó, b. Má tôi cũng coi nó là gió Tết, nghe (Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa gió, má thuận miệng hát "Cấy rồi mùa xôi) qua sông cấy mướn. Ông trời ổng thổi c. Con cá nằm yên. Có lẽ vì thấm ngọn chướng buồn cha chả là buồn " mệt nên giờ đây nó ngủ. rồi thở dài cái thượt "Ứ hự, lụi hụi mà (Giuyn Véc-nơ, Cuộc trạm chán hết năm“ trên đại dương) (Nguyễn Ngọc Tư, Trở gió)
7. Bài tập 1 Ví dụ Thành Ý nghĩa phần tình thái b. Mà tôi nhớ một cái gì Hình như Thể hiện sự phỏng đoán không đấy, hình như mẹ tôi, cái Có thể chắc chắn của “tôi” đối với đối cửa sổ, hoặc những ngôi tượng mà mình nhớ đến. sao to trên bầu trời thành phố. Phải, có thể là những cái đó, c. Con cá nhằm yên. Có lẽ Có lẽ Thể hiện sự đánh giá không chắc vì thấm mệt nên giờ đây chắn về trạng thái của đối tượng nó ngủ. (con cá)
8. Bài tập 3 Ví dụ Thành phần Ý nghĩa cảm thán a. Trời ơi, ước gì thầy Đuy - sen là Trời ơi Thể hiện sự xúc động mãnh anh ruột của tôi liệt của người viết (người nói) b. Má tôi cũng coi nó là gió Tết, Ứ hự Thể hiện sự không bằng lòng, nghe gió, má thuận miệng hát không thuận ý của người nói "Cấy rồi mùa qua sông cấy mướn. (người viết) Ông trời ổng thổi ngọn chướng buồn cha chả là buồn " rồi thở dài cái thượt "Ứ hự, lụi hụi mà hết năm"
9. 4. Bài 4 - Thành phần tình thái: phải chăng - Thành phần cảm thán: ôi
10. 4. Bài 4 - Thành phần tình thái: phải chăng, phải, phải lùi, mặc, vẫn, biết bao, chẳng có - Thành phần cảm thán: ôi