Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Văn bản: Những ngôi sao xa xôi

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Văn bản: Những ngôi sao xa xôi

1. KIỂM TRA BÀI CŨ: ? Đọc thuộc lòng một đoạn thơ em thích trong bài thơ “Mây và sóng” của Ta-go? Nêu những đặc sắc về nghệ thuật và nội dung của bài thơ?
2. VĂN BẢN: NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI ( Tiết 1) (trích) (Lê Minh Khuê)
3. I. TÌM HIỂU CHUNG: 1. Tác giả, tác phẩm: * Lê Minh Khuê: - Sinh năm 1949, quê Thanh Hoá. - Đề tài: + Trước năm 1975: viết về cuộc sống chiến đấu của tuổi trẻ Việt Nam trên tuyến đường Trường Sơn. + Sau năm 1975: viết về những chuyển biến xã hội và đời sống con người trên tinh thần đổi mới. - Là cây bút chuyên viết truyện ngắn với ngòi bút miêu tả tâm lí tinh tế, sắc sảo đặc biệt là tâm lí nhân vật phụ nữ. Lê Minh Khuê
4. * Tác phẩm“ Những ngôi sao xa xôi”: + Hoàn cảnh sáng tác: - Viết năm 1971, khi cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước đang diễn ra vô cùng gay go, ác liệt. + Xuất xứ: Trích trong “Lê Minh Khuê, tập truyện ngắn”- NXB Kim Đồng, Hà Nội, 2001.
5. * Ngôi kể: Ngôi kể thứ nhất (người kể chuyện là Phương Định, xưng tôi). + Tạo điểm nhìn phù hợp cho tác giả tập trung miêu tả và tái hiện hiện thực khốc liệt của cuộc chiến một cách dễ dàng. + Thuận lợi cho việc khắc họa thế giới tâm hồn, cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật một cách tự nhiên, chân thực và giàu sức thuyết phục. + Làm nổi bật vẻ đẹp của con người trong chiến tranh. * PTBĐ: Tự sự xen miêu tả và biểu cảm.
6. Các sự việc chính 1. Phương Định kể về công việc, cuộc sống của bản thân và tổ trinh sát mặt đường. - Ba cô gái trẻ là Nho, Thao, Phương Định làm thành một tổ trinh sát mặt đường trên tuyến đường Trường Sơn. - Nhiệm vụ hàng ngày của họ là quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom. 2. Phương Định kể về một lần phá bom nổ chậm, Nho bị thương và được đồng đội chăm sóc. - Phương Định, chị Thao đã hoàn thành niệm vụ, riêng Nho bị thương. - Chị Thao sợ hãi, lúng túng; Phương Định bình tĩnh, chăm sóc cho bạn. 3. Phương Định kể về giây phút đón cơn mưa đá. - Cả ba cô gái trẻ vui thích cuống cuồng khi cơn mưa đá đến bất ngờ. - Mưa tạnh nhanh như khi đến khiến cả ba đều thẫn thờ, tiếc nuối.
7. II. TÌM HIỂU VĂN BẢN: 1. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong. a. Hoàn cảnh sống:
8. “Chúng tôi có ba người. Ba cô gái. Chúng tôi ở trong một cái hang dưới chân cao điểm. Con đường qua trước hang, kéo lên đồi, đi đến đâu đó, xa! Đường bị đánh lở loét, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn. Hai bên đường không có lá xanh. Chỉ có những thân cây bị tước khô cháy. Những cây nhiều rễ nằm lăn lóc. Những tảng đá to. Một vài cái thùng xăng hoặc thành ô tô méo mó, han gỉ nằm trong đất” ? Tìm những chi tiết kể về ? Đoạn văn sử dụng từ ngữ hoàn cảnh sống của 3 nữ và biện pháp nghệ thuật TNXP ở không gian trên nào? Tác dụng của việc sử mặt đường của tuyến dụng những từ ngữ và đường Trường Sơn? BPNT đó?
9. “Bên ngoài nóng trên 30 độ chui vào hang là sà ngay đến một thế giới khác. Cái mát lạnh làm toàn thân rung lên đột ngột. Rồi ngửa cổ uống nước, trong ca hay trong bi đông. Nước suối pha đường. Xong thì nằm dài trên nền ẩm, lười biếng nheo mắt nghe ca nhạc từ cái đài bán dẫn nhỏ mà lúc nào cũng có pin đầy đủ. Có thể nghe, có thể nghĩ lung tung ” ? Không gian trong hang khác ? Tìm chi tiết tả cảnh sinh biệt gì với bên ngoài hang? hoạt thường ngày của 3 cô gái Miêu tả 2 không gian đó tác trong hang? Những chi tiết đó giả đã sử dụng biện pháp nghệ làm nổi bật điều gì? thuật gì và nêu tác dụng?
10. 1. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong. a. Hoàn cảnh sống: b. Công việc:
11. b. Công việc: - Quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất vào hố bom, đếm bom chưa nổ và khi cần thì phá bom. - Chạy trên cao điểm cả ban ngày, thần kinh căng như chão. - Có khi bị bom vùi, có khi đổ máu, hi sinh. -> Nghệ thuật: Sử dụng những câu trần thuật ngắn gọn, sinh động. => Công việc của 3 cô gái đòi hỏi sự khẩn trương, gấp gáp, đặc biệt nguy hiểm, chấp nhận hi sinh.
12. KIỂM TRA BÀI CŨ 2. Kể tóm tắt truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” của nhà văn Lê Minh Khuê?
13. II. Tìm hiểu văn bản (tiếp) 1. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô thanh niên xung phong: a. Hoàn cảnh sống: b. Công việc: 2. Vẻ đẹp của 3 cô gái thanh niên xung phong: a. Vẻ đẹp riêng:
14. - Trong công việc: + Nghe tiếng máy bay địch, đoán biết địch sẽ ném bom, chị biết cái không êm ả sắp tới nhưng vẫn thong thả móc bánh quy ăn. Khi làm việc thì cương quyết, táo bạo, đáng gờm. + Phân công công việc: Định ở nhà, lần này nó bỏ ít, 2 đứa đi cũng đủ. - Trong sinh hoạt hàng ngày: + Thấy máu, thấy vắt là chị nhắm mắt lại tái mét, không thích nước mắt. + Tỉa lông mày nhỏ như cái tăm, + Thích hát, có 3 quyển sổ dày để chép bài hát dù hát không trôi chảy bài nào, giọng chua, nhạc sai bét. - Với đồng đội: + Biết Phương Định chưa lành vết thương, chị giành quyền đi làm. + Khi chứng kiến Nho bị thương: nghẹn ngào, lúng túng, không biết làm gì. => Chị Thao là người cương quyết, táo bạo nhưng cũng bình tĩnh trong công việc; từng trải, chín chắn nhưng cũng mơ mộng, yêu đời và có tình yêu thương đồng đội.
15. * Nhân vật Phương Định: * Vẻ đẹp về ngoại hình: - Cô gái Hà Nội, nói một cách khiêm tốn, là một cô gái khá. - Hai bím tóc dày và tương đối mềm. - Cổ cao kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. - Mắt dài, màu nâu, hay nheo lại. ? Tìm các chi tiết miêu tả ngoại hình của Phương Định? => Ngoại hình: Trẻ trung, xinh đẹp.
16. - Tôi mê hát. Thường cứ thuộc một điệu nhạc nào đó rồi bịa ra lời mà hát. Lời tôi bịa lộn xộn, ngớ ngẩn đến tôi cũng ngạc nhiên , đôi khi mà bò ra cười 1 mình. - Tôi thích nhiều bài hát. Những hành khúc bộ đội hay hát trên những ngả đường mặt trận. Tôi thích dân ca quan họ mềm mại, dịu dàng. Thích Ca-chiu-sa của Hồng quân Liên Xô. Thích ngồi bó gối mơ màng Thích nhiều. -> Hồn nhiên, yêu đời.
17. - Tôi đến gần quả bom Tôi sẽ ko đi khom. ? Tìm những chi - Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. tiết miêu tả tâm lí Một tiếng động sắc đến gai người, cứa vào da của nhân vật thịt tôi. Phương Định trong - Tôi rùng mình Nhanh lên 1 tí! một lần phá bom? - Tôi cẩn thận bỏ gói thuốc mìn châm ngòi. Nhận xét về cách - Nép người vào bức tường, tim đập không rõ kể chuyện trong đoạn văn và phân -> Từ ngữ: Sử dụng một loạt các tính từ, động tích tác dụng? từ giàu sức gợi. Các kiểu câu ngắn. Cách miêu tả tâm lí chân thực, tỉ mỉ, sâu sắc. ? Qua cách miêu tả tâm lí của Phương => Thể hiện sự khẩn trương, dồn dập, gấp Định trong một lần gáp, tính chất nguy hiểm của công việc. phá bom cho thấy => HĐ của PĐ thật tỉ mỉ, chính xác và tâm lí Phương Định là một người như thế căng thẳng, hồi hộp, lo lắng của nhân vật. nào ? Gan dạ, dũng cảm.
18. * Ngoại hình: Trẻ trung, xinh đẹp * Vẻ đẹp tâm hồn, tính cách: - Nhạy cảm, mơ mộng. PHƯƠNG - Hồn nhiên, yêu đời. ĐỊNH - Gan dạ, dũng cảm. - Yêu thương, quan tâm đồng đội. * Nghệ thuật: - Để nhân vật tự kể về mình. - Khắc họa nhân vật trong nhiều thời gian và không gian. - Kết hợp miêu tả tâm lí với hành động.
19. III. TỔNG KẾT: 1. Nghệ thuật: - Sử dụng ngôi kể thứ nhất, lựa chọn nhân vật người kể chuyện đồng thời là nhân vật trong truyện. - Cách kể chuyện tự nhiên; ngôn ngữ sinh động, trẻ trung. - Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật tinh tế, sắc sảo. 2. Nội dung: - Làm nổi bật vẻ đẹp tâm hồn trong sáng, mơ mộng, yêu đời, tinh thần dũng cảm của ba nữ thanh niên xung phong. - Đó chính là hình ảnh đẹp, tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kì kháng chiến chống Mỹ.
20. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ: - Kể lại tóm tắt truyện bằng một đoạn văn. - Cảm nhận về vẻ đẹp tích cách, phẩm chất của ba cô gái TNXP trong truyện. (vẻ đẹp chung, vẻ đẹp riêng). - Giải thích ý nghĩa nhan đề “Những ngôi sao xa xôi”. *Yêu cầu: HS soạn ra vở, chụp ảnh gửi cho GV. *Hạn nộp: 10h Thứ 2 ngày 20/04/2020. ( Lịch học tiếp: 15h 15 chiều Thứ 2 ngày 20/04/2020)