Báo cáo Sáng kiến Nâng cao nhận thức về chủ quyền biển, đảo cho học sinh thông qua dạy học môn Địa lý Lớp 9

Nội dung text: Báo cáo Sáng kiến Nâng cao nhận thức về chủ quyền biển, đảo cho học sinh thông qua dạy học môn Địa lý Lớp 9

1. + Tìm cách trả lời các câu hỏi giữa bài, cuối sách giáo khoa. + Thu thập những thông tin về biển đảo liên quan đến nội dung bài học. Ngoài ra, khi dạy Địa lý các ngành kinh tế như ngành thủy sản, giao thông vận tải, du lịch và đặc biệt là khi dạy về địa lí các vùng kinh tế: Trung du miền núi Bắc Bộ, đồng bằng sông Hồng, Bắc Trung Bộ, duyên hải Nam Trung Bộ , Đông Nam Bộ, đồng bằng sông Cửu Long do tất cả các vùng kinh tế này đều giáp biển nên giáo viên cần đưa nội dung biển đảo vào bài dạy, đây vừa là nội dung bài học cũng là nội dung tích hợp giáo dục biển đảo cho học sinh. Do đó trong quá trình lên lớp, giáo viên phải tận dung tối đa các cơ hội để giáo dục tình yêu biển đảo cho học sinh thông qua các phương pháp dạy học tích cực, nhất là tăng cường tính chủ động, sáng tạo của học sinh trong quá trình tiếp thu kiến thức, yêu cầu học sinh cập nhật những thông tin mới mang tính thời sự qua truyền hình, Internet, Giáo viên nên tăng cường đưa những tài liệu, hình ảnh, đoạn phim lồng ghép trong bài học diễn tả nội dung biển đảo. Nhưng đảm bảo vừa ngắn gọn, súc tích, không mất quá nhiều thời gian sẽ tạo được sự hứng thú cho học sinh. Những nội dung giáo dục biển đảo được lồng ghép trong từng bài học cụ thể có liên quan nhưng phải gọn nhẹ và không gò bó học sinh. Vì vậy, đối với chương trình sách giáo khoa cần đưa các nội dung về biển đảo rõ nét hơn nữa, cần có các hình ảnh minh hoạ nhằm thuyết phục học sinh tốt hơn. Cần có những bộ tài liệu hướng dẫn cụ thể, các bài học cụ thể. Việc lồng ghép sẻ làm nổi bật và khắc sâu kiến thức, tình yêu quê hương trong học sinh. Tuy nhiên, giáo viên cần lựa chọn nội dung thích hợp trong từng bài dạy nhằm tuyên truyền, giáo dục biển đảo phù hợp. Tránh tình trạng ham kiến thức, sa vào một nội dung, hoặc sa vào nội dung biển đảo mà nội dung chính của bài bị xem nhẹ. Để đạt hiệu quả cao, đối với mỗi giáo viên cần trang bị kiến thức về biển đảo một cách sâu sắc, một sự hiểu biết rộng. Thường xuyên cập nhật thông tin về biển đảo nhằm đáp ứng các yêu cầu mới trong dạyhọc. Đặc biệt, trong quá trình dạy học giáo viên phải tích cực đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới cách ra đề kiểm tra theo hướng đề mở để các em học sinh tích cực tìm tòi kiến thức và thường xuyên phải cập nhật được những tin tức thời sự của đất nước về vấn đề biển đảo; tích cực ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học, làm cho bài học sinh động hơn, mang tính thuyết phục cao hơn và khắc sâu kiến thức hơn cho học sinh, tạo cho mỗi giờ học địa lí thêm hấp dẫn, học sinh hiểu sâu hơn về quê hương, đất nước Việt Nam, về biển đảo thân yêu. Sử dụng đồ dùng trực quan, mô hình trong quá trình dạy học để giáo dục nhận thức về chủ quyền biển, đảo Tổ quốc cho học sinh. Là phương pháp mà giáo viên sử dụng các phương tiện trực quan như bản đồ, biểu đồ, sơ đồ, tranh ảnh, băng hình, đĩa CD làm phương tiện trực quan để minh họa cho học sinh chủ quyền biển đảo Việt Nam. Tất cả những hình ảnh trực quan đó đều gây một ấn tượng sâu
2. chống giặc ngoại xâm của dân tộc. Mô hình thu nhỏ về biển đảo Việt Nam được khởi công xây dựng trên diện tích khoảng 100m2 sân trường, nơi các em hằng ngày có thể tự mình quan sát, khắc họa sâu hơn trong tâm trí, suy nghĩ của học sinh về biển đảo quê hương. Mô hình thể hiện tương đối đầy đủ các đảo, quần đảo, cộc mốc chủ quyền thuộc chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc. Chính các em tự tay trồng và chăm sóc các loại cây cảnh cũng như hàng ngày tự tay các em làm vệ sinh như tưới nước, làm cỏ tại mô hình. Ngày ngày, các em được tiếp xúc với mô hình, giúp các em có nhiều kiến thức về biển đảo Việt Nam. Việc xây dựng mô hình biển đảo là việc làm hết sức có ý nghĩa thiết thực. Qua đó, góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy, giáo dục truyền thống yêu nước cho học sinh, đồng thời góp phần khơi dậy niềm tự hào dân tộc trong thế hệ trẻ. Tích hợp kiến thức các bộ môn khoa học xã hội trong dạy học Địa lý theo nguyên tắc liên môn. Vận dụng dạy học theo nguyên tắc liên môn giúp học sinh nắm kiến thức mới sâu hơn và việc giáo dục tư tưởng thông qua môn học đạt hiệu quả cao hơn. Cụ thể: Để giáo dục cho học sinh ý thức về chủ quyền biển, đảo Tổ quốc trong dạy học Địa lý Việt Nam, giáo viên khơi gợi cho các em những kiến thức đã học trong môn Ngữ văn, Lịch sử, Giáo dục công dân để từ đó hình thành cho các em một số khái niệm liên quan đến bài học, giáo dục về vai trò của biển đảo luôn gắn liền với cuộc sống của người dân Việt, trong đấu tranh chống ngoại xâm. Nâng cao nhận thức về chủ quyền biển, đảo Tổ quốc cho học sinh thông qua hoạt động ngoài giờ lên lớp. Xuất phát từ mục tiêu giáo dục nói chung và mục tiêu bộ môn nói riêng, dạy học Địa lý ở trường THCS không chỉ tiến hành trong giờ nội khóa mà còn có những hoạt động ngoài nhà trường. Do đó bản thân tôi tích cực phối hợp với các tổ chức trong nhà trường như: Đoàn, đội tổ chức tốt các hoạt động ngoại khóa nhằm khơi dậy niềm say mê học tập của các em học sinh. Nhiệm vụ của hoạt động ngoại khóa mang tính tổng hợp, làm sâu sắc và phong phú kiến thức của học sinh về các mặt khác nhau của cuộc sống xã hội, góp phần bồi dưỡng, làm sâu sắc, phong phú, toàn diện tri thức Địa lý mà học sinh thu nhận được trên lớp. Việc thực hiện các hoạt động ngoại khóa phải phù hợp với điều kiện, khả năng của học sinh và giáo viên, của điều kiện môi trường dạy học. Tổ chức hội thi tìm hiểu về biển đảo và chủ quyền biển đảo nước ta; Tổ chức buổi nói chuyện về biển đảo; Tổ chức triển lãm, trưng bày học liệu, tư liệu học sinh tìm kiếm được về biển đảo nước ta, sự đa dạng về tài nguyên và môi trường biển đảo; Tổ chức hội thi văn nghệ hát về biển đảo quê hương; dạy học tại mô hình biển đảo; phát huy hiệu quả hoạt động của chương trình phát thanh măng non Học sinh được giới thiệu về vị trí, tài nguyên của biển đảo, những minh chứng lịch sử chủ quyền hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
3. đều hứng thú với nội dung giáo dục biển đảo. Từ đó, các em cũng có nhận thức sâu sắc hơn về biển về hai quần đảo Trường Sa, Hoàng Sa của Tổ quốc. Qua những tiết học trên lớp, hoạt động ngoại khóa, học sinh hiểu thêm về vùng biển của nước ta, càng yêu biển đảo quê hương. Đặc biệt là hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa ngày càng trở nên gần gũi và thân thuộc với các em hơn. Tham gia buổi sinh hoạt ngoại khóa về chủ quyền biển đảo tại trường, nhiều em học sinh cho biết: “ Qua các buổi ngoại khóa được học về biển, đảo, em càng yêu đất nước Việt Nam mình hơn và tự dặn lòng phải học tập, rèn luyện thật tốt để sau này góp phần vào sự nghiệp bảo vệ và xây dựng Tổ quốc”. Mặc dù chưa một lần đặt chân đến biển, chưa hình dung biển, đảo Việt Nam dài rộng, tươi đẹp thế nào, nhưng với các em học sinh như thấy mình được gần hơn với biển, yêu hơn những người lính đang ngày đêm canh gác bảo vệ chủ quyền biển, đảo của đất nước. Nhiều em học sinh còn chia sẻ: “Tuy chưa đến Trường Sa, nhưng thông qua mô hình biển đảo Việt Nam trong khuôn viên nhà trường, em có thêm kiến thức đầy đủ, chính xác hơn hơn về Trường Sa”. Sau khi tìm hiểu về chủ quyền biển, đảo Việt Nam, các em sẽ có động cơ học tập tốt và có suy nghĩ, hành động đúng đắn để góp phần bảo vệ chủ quyền biển, đảo của đất nước. Như vậy, việc tuyên truyền, giáo dục chủ quyền biển, đảo trong trường học đặc biệt là thông qua môn Địa lý là một trong những hoạt động có ý nghĩa lớn, qua đó khơi gợi lòng nhân ái của học sinh, giúp các em biết chia sẻ khó khăn với cán bộ, chiến sĩ Trường Sa thân yêu. Sau khi áp dụng các phương pháp này vào giảng dạy tôi thấy chất lượng học nâng cao rõ rệt, đặc biệt là nhận thức của các em về chủ quyền biển đảo, kiến thức về chủ quyền biển đảo của đông đảo học sinh có nhiều cải thiện. Kết quả khảo sát chất lượng cuối năm học 2018-2018 sau khi thực hiện đề tài: Giỏi Khá TB Năm học Tổng số HS TS % TS % TS % 2018 – 2019 141 38 27,0 56 39,7 47 33,3 Qua khảo sát chất lượng sau khi thực hiện đề tài ta thấy học sinh đạt từ trung bình trở lên đạt 100% và đặc biệt không còn học sinh yếu bộ môn. 2. Hiệu quả về mặt xã hội Từ nhiều năm nay, biển, đảo được coi là một nội dung quan trọng trong giáo dục ở các nhà trường. Nhiều trường đã có những phương pháp giảng dạy sáng tạo và hiệu quả, góp phần tích cực trong việc khơi dậy, nuôi dưỡng tình yêu và ý thức chủ quyền biển đảo trong học sinh. Vì vậy, hiện nay khi chủ quyền biển đảo đứng trước nhiều nguy cơ mới. Nội dung giáo dục chủ quyền biển đảo ngày càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Và khi giảng dạy nội dung này được chú ý hơn trong các nhà trường, đã tạo cho các em rất nhiều hứng thú như được tìm hiểu một điều gì đó mới
4. + Thu thập, nghiên cứu tài liệu để lựa chọn nội dung, phương pháp, hình thức tích hợp giáo dục biển đảo vào từng bài cụ thể. + Tổ chức các hoạt động dạy học hợp lý, để nâng cao chất lượng giáo dục biển đảo. + Giúp cho học sinh một số kinh nghiệm cơ bản về cách thu thập, xử lý thông tin, phân tích tranh ảnh, số liệu liên quan đến biển đảo. * Kiến nghị. Tăng cường mở các chuyên đề bồi dưỡng kiến thức và kỹ năng cho giáo viên về giáo dục biển nhằm nâng cao khả năng tích hợp, lồng ghép giáo dục biển đảo trong các giờ học chính khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp. Đồng thời khắc phục những hạn chế khi tích hợp về giáo dục biển đảo trong giảng dạy như: thông tin giáo dục về biển đảo mang tính lý thuyết suông, quá hàn lâm, không vừa sức học sinh từng khối lớp và thực tiễn ở địa phương, nhà trường. Các cấp quản lý giáo dục trong trường phải quan tâm thường xuyên đến công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện các nội dung về giáo dục biển đảo nên coi đó như một hoạt động chuyên môn trong trường. Bên cạnh đó, cần nghiêm khắc phê bình, xử lý các hiện tượng buông lỏng hoặc xem nhẹ công tác giáo dục biển đảo; đồng thời chú trọng việc nêu gương và nhân rộng điển hình những tập thể, cá nhân có những sáng kiến hay, cách làm tốt, hiệu quả trong công tác giáo dục biển đảo. Để nâng cao hiệu quả của công tác truyền truyền, giáo dục nhận thức về chủ quyền biển đảo, không chỉ thông qua các tiết dạy trên lớp mà cần phải tăng cường tổ chức các hoạt động ngoại khóa. Tuy nhiên, hiện nay tài liệu tham khảo, thiết bị giảng dạy nội dung này còn có nhiều hạn chế. Giáo viên phải tự mày mò tìm kiếm tư liệu, hình ảnh để giảng dạy. Do đó để nâng cao hiệu quả, bên cạnh việc mở rộng phạm vi tích hợp vào nhiều môn học thuộc khoa học xã hội, với những nội dung, thời lượng cụ thể, cần bổ sung nội dung giáo dục chủ quyền biển, đảo Việt Nam cho học sinh bằng những tiết học chính khoá riêng biệt. Đối với nhà trường, bên cạnh việc xen kẽ vào chương trình giáo dục ngoài giờ lên lớp, lồng ghép vào các tiết học và các hoạt động văn hóa văn nghệ trong nhà trường rất cần nhiều hơn nữa những buổi tổ chức ngoại khóa chủ quyền biển đảo. Để công tác giáo dục biển đảo trong nhà trường có hiệu quả cao, cần huy động mọi nguồn lực từng bước đầu tư và nâng cấp cơ sở vật chất trường học: Phim tư liệu, tranh ảnh, tài liệu, báo chí, thiết bị phục vụ công tác giáo dục biển đảo, xây dựng vườn trường, hoàn thiện mô hình biển đảo . Tôi rất mong được sự phối hợp, giúp đỡ của các ban ngành, đoàn thể, cơ quan chức năng ủng hộ nhiều hơn nữa vật chất và tinh thần để công tác giáo dục để nâng cao nhận thức cho học sinh về chủ quyền biển đảo Việt Nam trong trường học ngày càng cụ thể, thiết thực, đồng bộ và hiệu quả, góp phần khơi dậy trong mỗi cán bộ, giáo viên, nhân viên, đặc biệt là tất cả các em học sinh tình yêu biển đảo./.