Đề khảo sát giữa học kì I môn Ngữ văn Lớp 8 - Năm học 2024-2025 - Trường THCS Giao Châu (Kèm đáp án)

I. ĐỌC HIỂU (6,0 điểm)

Đọc bài thơ sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

Nhàn

(Nguyễn Bỉnh Khiêm*)

Một mai (1), một cuốc, một cần câu

Thơ thẩn dầu ai(2) vui thú nào

Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ,

Người khôn, người đến chốn lao xao.

Thu ăn măng trúc, đông ăn giá,

Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao.

Rượu, đến cội cây(3), ta sẽ uống

Nhìn xem phú quý, tựa chiêm bao(4).

(Trích Thơ văn Nguyễn Bỉnh Khiêm, trang 114, NXB Văn học, Hà Nội)

(*) Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491-1585) là một nhà nho yêu nước, một bậc đại tài học cao biết rộng, từng làm quan sau đó từ quan về quê dạy học.

(1) Mai: dụng cụ đào đất, xới đất.

(2) Dầu ai: mặc ai.

(3) Cội cây: gốc cây.

(4) Hai câu cuối: tác giả có ý dẫn điển tích Thuần Vu Phần uống rượu say nằm ngủ dưới gốc cây hòe, rồi mơ thấy mình ở nước Hòe An được công danh phú quý rất mực vinh hiển. Sau bừng mắt tỉnh dậy thì hóa ra đó là giấc mộng, thấy dưới cánh hòe phía nam chỉ có một tổ kiến mà thôi. Từ đó điển tích này có ý: Phú quý chỉ là một giấc chiêm bao.

Câu 1(1,0 điểm): Bài thơ được viết theo thể thơ nào? Phương thức biểu đạt chính là gì?

Câu 2(1,5 điểm): Tìm từ tượng hình, tượng thanh trong bài thơ trên và giải thích ý nghĩa của mỗi từ.