Ôn tập kiến thức Tập làm văn Lớp 8 - Văn tự sự

Nội dung text: Ôn tập kiến thức Tập làm văn Lớp 8 - Văn tự sự

1. Lên lớp nhất (tương đương với lớp năm hiện nay) mẹ tôi tìm ngôi nhà gần trường gửi gạo cho tôi ăn trọ. Từ nhà tôi tới trường huyện 5 cây số. Từ đó tôi ở trọ, mỗi chiều thứ bảy mới về nhà. Lần đó, tôi nghe tin mẹ tôi ở nhà ốm. Lập tức tan buổi học chiều xong, tôi chạy một mạch 5 cây số về nhà. Vừa thoạt về đến cổng ngõ suýt nữa tôi òa lên - vì tự nhiên tôi nghĩ là mẹ tôi chết Lòng chợt nặng trĩu bởi một nỗi thống khổ ghê gớm, tôi chạy qua cổng ngõ lao vào sân. Tự nhiên thấy trời đất chung quanh mình cứ trống hoác mãi ra. Có lẽ tôi cũng chẳng thể sống nổi, nếu không còn mẹ! Nhưng mẹ tôi cũng chẳng việc gì cả. Mẹ tôi chỉ ốm xoàng mất mấy ngày, bây giờ đã dậy làm lụng được. May quá, mẹ tôi vẫn còn sống, không có việc gì xảy ra cả. Nhưng mà sao tôi thấy chung quanh mình trời đất vẫn cứ trống huếch trống hoác thế nào ấy. Tôi vẫn cứ thấy áy náy như vừa đánh mất vật gì mà chưa tìm thấy. (Theo Nguyễn Minh Châu) 1. Hãy chỉ ra những phương tiện liên kết các đoạn văn trong văn bản trên và nói rõ ý nghĩa của chúng. 2. Hãy thay thế các phương tiện liên kết vừa tìm bằng các từ đồng nghĩa. Bài 2: 1. Phương tiện liên kết: - Lần đó: liên kết đoạn này với đoạn trên và mở ra đoạn dưới, đồng thời cũng có ý nghĩa xác định một sự việc xảy ra trong quá khứ nhưng vẫn còn sống động cho đến hiện tại. - Nhưng, may quá: vừa để diễn tả trình tự các sự việc xảy ra nối tiếp nhau, vừa để bày tỏ những trạng thái đối lập trong cảm xúc của người kể (sợ -> mừng). 2. Từ đồng nghĩa thay thế: - Lần đó: lần ấy, khi ấy, hôm ấy, ngày ấy, - Nhưng: tuy vậy, song, thế mà, trái lại, ngược lại, - May quá: mừng quá, may mắn quá, phúc đức quá, Bài 3: Hãy điền các phương tiện ngôn ngữ vào chỗ trống để các đoạn văn bên dưới liền ý, liền mạch. Truyện “Sọ Dừa” phản ánh nhiều ước mơ của nhân dân lao động Việt Nam. / ./ đó là ước mơ được đổi đời, được sống giàu sang hạnh phúc. Mẹ con Sọ Dừa sẽ được ở trong căn nhà to rộng, đàng hoàng, Sọ Dừa sẽ lấy được nàng Út nết na, chăm chỉ. Người lao động / / ước mơ cho những người bất hạnh, xấu xí, thiệt thòi cũng trở thành những người đẹp đẽ và có ích cho xã hội. Sọ Dừa xấu xí nhưng chăn bò rất giỏi. Chàng còn là người có tài năng hơn nhiều người khác.
2. Bài 5: Gợi ý: - Cuộc đời của lão Hạc đầy nước mắt, nhiều đau khổ và bất hạnh. Khi còn sống thì lão sống âm thầm, nghèo đói, cô đơn và đến khi lão chết thì lão quằn quại, đau đớn vô cùng đáng thương. - Lão Hạc có những phẩm chất tốt đẹp: + Sống lương thiện trong cảnh nghèo + Thương yêu con sâu sắc. + Có tấm lòng nhân hậu. + Giàu lòng tự trọng. - Lão Hạc là một điển hình về người nông dân Việt Nam trong xã hội cũ được Nam Cao miêu tả chân thực, với bao trân trọng, xót thương, thấm đượm một tinh thần nhân đạo thống thiết. H: Nhắc lại các kiểu trình bày đoạn văn mà em đã học? Trình bày cách hiểu về từng cách trình bày. I. Kiến thức cơ bản: Có ba kiểu trình bày đoạn văn thông dụng nhất: - Đoạn văn diễn dịch. - Đoạn văn qui nạp. - Đoạn văn tổng-phân-hợp. II. Luyện tập: Bài 1: Vì sao trước cái chết của lão Hạc, ông giáo cảm thấy: “Cái chết thật là dữ dội” ? Hãy giải thich bằng hai đoạn văn và sử dụng phương tiện ngôn ngữ để liên kết đoạn. Bài 1: 1. HS tự viết 2 đoạn văn, sau đó sử dụng phương tiện ngôn ngữ để liên kết đoạn. 2. Giải thích về cái chết dữ dội của Lão Hạc: - Nó bắt nhân vật vật vã 2 giờ đồng hồ mới chết. Mặc dù lão đã chuẩn bị rất kĩ cho cái chết của mình nhưng nó vẫn đến một cách thật khó nhọc và đau đớn. - Lão chết bằng cách ăn bả chó. Con người phải chết theo cách của một con vật. Con người ấy sống đã khổ, đến chết vẫn khổ. Khi sống làm bạn với chó và khi chết lại chết theo cách của một con chó. Cái chết của lão Hạc thật dữ dội bởi nó bắt người ta phải đối diện trước một thực tại đầy cay đắng của kiếp người. Bài 2: 1. Nếu phải viết bài văn về nhân vật chị Dậu trong đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” của Ngô Tất Tố thì em sẽ trình bày những ý nào?
3. + Phải có tính cân đối: số câu chữ dành cho từng sự việc, từng nhân vật phải phù hợp với vị trí, ý nghĩa của sự việc, nhân vật đó trong văn bản chính. 3. Các bước tóm tắt: - Đọc kĩ toàn bộ tác phẩm cần tóm tắt để nắm chắc nội dung của nó. - Xác định nội dung chính cần tóm tắt: lựa chọn những sự việc tiêu biểu và các nhân vật quan trọng. - Sắp xếp các nội dung chính theo một trật tự hợp lý. - Viết bản tóm tắt bằng lời văn của mình. II. Luyện tập: Bài 1: Đoạn văn sau đây có phải là bản tóm tắt của văn bản “Tôi đi học” không? Vì sao? Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường. Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng. Bài 1: - HS dựa vào các ý dã nêu ở phần lí thuyết để xác định. - Đây chưa phải là một văn bản tóm tắt. Vì: + Chưa nêu được các sự việc chính. + Chưa giúp người đọc hình dung được câu chuyện. Bài 2: Có bạn tóm tắt văn bản "Tức nước vỡ bờ" như sau: Sau khi bị trói và hành hạ ở sân đình, đêm ấy anh Dậu ngất đi. Bọn chức dịch khiêng trả anh về nhà. Sáng hôm sau, chị Dậu chuẩn bị cho chồng mình ăn cháo thì bọn người nhà lí trưởng xông vào bắt trói anh Dậu vì tội trốn sưu. Em thấy văn bản tóm tắt đã nêu đủ các sự việc và nhân vật quan trọng chưa? Cần phải thêm vào đoạn văn trên những sự việc nào để giúp người chưa đọc văn bản này nắm được nội dung chính của đoạn trích một cách đầy đủ và sáng rõ? Bài 2: Gợi ý: - Văn bản tóm tắt trên còn thiếu nhiều sự việc quan trọng, chưa thể hiện được các sự việc chính xoay quanh nhân vật chính (chưa đảm bảo tính hoàn chỉnh và cân đối), do đó chưa làm toát lên được chủ đề của văn bản gốc. Có thể viết lại văn bản tóm tắt như sau: - Vì thiếu xuất sưu của người em đã chết, anh Dậu bị bọn tay sai đánh, trói, lôi ra đình cùm kẹp, vừa được tha về. Một bà lão hàng xóm ái ngại hoàn cảnh nhà chị nhịn đói từ hôm qua, mang đến cho chị bát gạo để nấu cháo. Anh Dậu vừa cố ngồi
4. ấy. Nhưng bỗng nhiên lão Hạc chết - cái chết thật dữ dội. Cả làng không hiểu vì sao lão chết, chỉ có Binh Tư và ông giáo hiểu ? Để làm tốt một bài văn tự sự em cần tiến hành những bước làm nào? ? Yếu tố miêu tả và biểu cảm có vai trò, tác dụng gì đối với văn tự sự? * Các bước làm một bài văn: - Đọc kĩ, xác định yêu cầu của đề - Tìm ý và lập dàn ý - Viết hoàn thiện - Đọc và sửa chữa * Các yếu tố miêu tả và biểu cảm làm cho việc kể chuyện sinh động và sâu sắc hơn Cho các đề văn sau: Đề 1: Nếu là người được chứng kiến cảnh lão Hạc kể chuyện bán chó với ông giáo trong truyện ngắn của Nam Cao thì em sẽ ghi lại câu chuyện đó như thế nào? Đề 2: Hình dung em là người được chứng kiến cảnh chị Dậu phản kháng với tên cai lệ và người nhà lí trưởng trong đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” của Ngô Tất Tố. Hãy ghi lại cảnh đó 1) Lập dàn ý chi tiết cho đề văn trên. 2) Viết MB, KB, lựa chọn một ý trong phần thân bài viết thành đoạn văn hoàn chỉnh Đề 1: A/ MB: - Giới thiệu về mình (với tư cách là người nhập vai kể chuyện) - Giới thiệu hoàn cảnh được nghe câu chuyện bán chó của lão Hạc. B/ TB: - Giới thiệu về hoàn cảnh của lão Hạc: rất nghèo, sống cô độc, chỉ có con chó Vàng làm bạn. Con trai lão vì nghèo, không lấy được vợ đã phẫn chí bỏ làng đi xa. Lão ở nhà chờ con về, làm thuê để sống. Dù đói, lão quyết không bán đi mảnh vườn và ăn vào tiền dành dụm do “bòn vườn”, lão giữ cả lại cho con trai. Nhưng một trận ốm dai dẳng, lão không còn sức đi làm thuê nữa. Thế là lão Hạc đi đến một quyết định quan trọng. - Kể việc lão Hạc kể việc bán chó: + Nét mặt của lão Hạc: Sự đau khổ dằn vặt trong lúc kể việc bán chó: + Nỗi ray rứt ân hận của lão Hạc trước thái độ trách móc của con chó mà lão cảm nhận được. + Việc lão nhờ ông giáo giữ hộ tiền để lo liệu khi lão chết, tránh làm phiền hàng xóm.
5. - Khi kể, kết hợp miêu tả sự việc, con người, thiên nhiên, và bày tỏ tình cảm, thái độ đối với sự việc, con người, khung cảnh thiên nhiên đó. Kết bài: - Ấn tượng sâu đậm nhất của bản thân. - Liên hệ thực tế, rút ra bài học. Cho đề văn sau: Kể về một việc em làm khiến bố mẹ vui lòng 1) Lập dàn ý chi tiết cho đề văn trên. 2) Viết MB, KB, lựa chọn một ý trong phần thân bài viết thành đoạn văn hoàn chỉnh. Lưu ý đoạn văn phải có sự kết hợp giữa giữa tố tự sự với miêu tả và biểu cảm. *Yêu cầu: - Kiểu bài: Tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm. - Nội dung: Một việc tốt em đã làm khiến bố mẹ rất vui lòng. - Phạm vi kiến thức: Thực tế cuộc sống. Tìm ý và lập dàn ý cho đề bài trên. *Dàn ý: 1. MB: Giới thiệu việc tốt và hoàn cảnh em làm được việc tốt. Việc tốt đó là gì? Ví dụ: Giúp đỡ người khác một việc gì đó, thật thà nhặt được của rơi trả người đã mất - Cảm nghĩ chung của em về sự việc đó. 2. TB: Kể lại diễn biến câu chuyện 1 cách cụ thể, chi tiết. - Bối cảnh cụ thể của câu chuyện: Xảy ra khi nào? Ở đâu? Xảy ra như thế nào? Kể lại cụ thể diễn biến sự việc đó như thế nào. - Hình ảnh cha mẹ khi em làm được việc tốt (nét mặt, cử chỉ, thái độ ) - Tình cảm và suy nghĩ của bản thân sau sự việc. 3. KB: - Bài học rút ra cho bản thân. - Lời nhắc nhở với các bạn. *Chú ý sử dụng yếu tố miêu tả và biểu cảm trong bài kể * Khi thuyết minh về một thứ đồ dùng, người viết cần phải lưu ý điều gì? *Lưu ý chung khi thuyết minh về một thứ đồ dùng: -Người viết cần giới thiệu lịch sử ra đời, hình dáng như thế nào, được làm bằng nguyên liệu gì, cấu tạo của nó ra sao, cách sử dụng, cách bảo quản như thế nào. -Người viết cần phải biết nơi sản xuất, nếu biết được lịch sử làng nghề, hoặc nhà máy càng tốt.
6. + Trong họ nhà kính, kính râm được sử dụng phổ biến nhất nhưng lại có tuổi đời trẻ nhất, mãi đến năm 1752 nó mới ra đời. Kính râm giúp cho mắt đỡ bị mỏi và bị chói do ánh nắng gay gắt ngoài trời. + Kính thời trang luôn là mặt hàng không thể thiếu trong các hiệu kính. Các mốt kính luôn được thay đổi theo thời gian, chúng được thay đổi thành nhiều kiểu dáng và chất liệu khác nhau, được nhuộm màu sắc phù hợp với sở thích của mỗi người sử dụng. Tuy vậy, các kính vẫn phải đạt tiêu chuẩn là ngăn chặn được ít nhất 70% tia UVB và 60% tia UVA. Trên các khung kính đều có in các con số chỉ cỡ của thấu kính, cỡ của cần mũi và chiều dài của càng kính. -Cách sử dụng và bảo quản kính : + Khi đeo và gỡ kính phải dùng hai tay. Một số người có thói quen dùng một tay, điều này gây những tác hại không nhỏ đến chiếc kính như gây nên sai lệch gọng kính và tâm của mắt kính từ đó có thể gây ảnh hưởng không tốt cho đôi mắt, làm giảm hiệu quả làm việc +Không nên tự chỉnh sửa khi kính bị sai lệch. +Không được cầm tay vào mắt kính. Cầm tay vào mắt kính thường làm cho mắt kính bị mờ đi vì mắt kính rất dễ bắt dính dầu và mồ hôi, tay bị bụi bẩn cũng có thể làm cho kính bị trầy xước, ố màu làm cho khả năng quan sát bị hạn chế có thể gây nên nhức mỏi mắt đau đầu. + Vệ sinh kính thường xuyên bằng nước sạch, nước rửa kính. Lưu ý khi lau cần phải dùng khăn lau kính chuyên dụng. + Nên cất kính vào hộp khi không đeo. + Sáu tháng hoặc một năm nên đến các cơ sở kính thuốc để kiểm tra tình trạng chiếc kính đang sử dụng, để thay thế mắt kính bị lão hóa và kiểm tra lại thị lực của mình. * Kết bài. Xã hội ngày càng phát triển, kính đeo mắt là một vận dụng không thể thiếu. Hãy chọn cho mình một chiếc kính phù hợp. - HS viết