Tài liệu Giáo dục địa phương tỉnh Bắc Ninh Lớp 2

Nội dung text: Tài liệu Giáo dục địa phương tỉnh Bắc Ninh Lớp 2

1. kí hiệu DÙNG TRONG tài liệu Học sinh huy động kiến thức, kinh nghiệm cá nhân để tham gia hoạt động tạo hứng thú vào chủ đề mới. Khởi động Học sinh thực hiện các hoạt động quan sát, thảo luận, tìm kiếm thông tin nhằm phát hiện và chiếm lĩnh những điều mới, Khám phá chưa biết của chủ đề. Học sinh sử dụng kiến thức, kĩ năng được trang bị để giải quyết các vấn đề, tình huống nhằm khắc sâu kiến thức, hình thành kĩ năng, kĩ xảo một cách Thực hành chắc chắn. Học sinh giải quyết các tình huống, các bài học liên hệ, vận dụng thực tiễn của bản thân, gia đình và địa phương nơi em sống. Vận dụng 4
2. CHỦ ĐỀ 1. XÃ, PHƯỜNG, THỊ TRẤN EM Ở Kể tên một số công việc của người dân thôn, làng, khu phố em ở. Người dân làng mình Người dân làng bạn làm những công việc làm những công việc gì? 1. Em hãy chia sẻ với bạn về những nội dung sau: - Tên xã, phường, thị trấn em ở. - Tên một số thôn, làng, khu phố thuộc xã, phường, thị trấn em ở. 6
3. 3 Đền thờ Lý Thường Kiệt (huyện Yên Phong) 4 Nhà hát Dân ca Quan họ (thành phố Bắc Ninh) 8
4. 2. Dựa vào những hình ảnh gợi ý dưới đây, em hãy: - Kể tên một số hoạt động của người dân xã, phường, thị trấn em ở. - Nêu lợi ích của những hoạt động này. 5 Mua bán ở siêu thị 6 Cấy lúa 10
5. 3. Trò chơi “Em là phóng viên”: Cùng bạn trong nhóm giới thiệu về quang cảnh của xã, phường, thị trấn em ở. Xã mình có đầm sen nở hoa thơm ngát Xã mình Bạn hãy giới thiệu những ngày hè. có sông Đuống chảy qua, về quang cảnh của xã, có những cánh đồng lúa phường, thị trấn nơi bạn ở. rộng mênh mông. 12
6. CHỦ ĐỀ 2. CHÙA DÂU Kể tên một số di tích (đình, đền, chùa) ở tỉnh Bắc Ninh mà em biết. 1 Đình Đình Bảng (thành phố Từ Sơn) 2 Chùa Phật Tích (huyện Tiên Du) 14
7. Chính giữa sân chùa là tháp Hoà Phong - toà tháp uy nghi, quen thuộc trong câu ca dao: “Dù ai đi đâu, về đâu Hễ trông thấy tháp chùa Dâu thì về”. 2 Chùa Dâu được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt năm 2013. 3 1. Chọn đáp án đúng. Chùa Dâu nằm ở xã, huyện nào của tỉnh Bắc Ninh? a) Xã Thanh Khương, huyện Thuận Thành b) Xã Đình Tổ, huyện Thuận Thành c) Xã Trí Quả, huyện Thuận Thành 16
8. Trong tháp Hoà Phong treo quả chuông và chiếc khánh 2 được đúc bằng đồng. 3 Phía trước tháp là hai tượng sấu đá và một con cừu đá. 18
9. CHỦ ĐỀ 3. HỘI DÂU Lễ hội nào ở tỉnh Bắc Ninh được nhắc tới trong những câu ca dao sau: Dù ai đi đâu, về đâu Hễ trông thấy Tháp chùa Dâu thì về Dù ai buôn bán trăm nghề Tháng Tư ngày Tám thì về hội Dâu (Ca dao) 2. Giới thiệu với các bạn về di tích em đã tìm hiểu. 1 Hội Dâu diễn ra vào ngày mùng 8 tháng 4 âm lịch hằng năm. Lễ hội được tổ chức ở năm ngôi chùa của ba xã: Thanh Khương, Trí Quả, Hà Mãn thuộc huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh. 20
10. 1. Hội Dâu diễn ra vào thời gian nào? Ở đâu? 2. Kể tên một số hoạt động chính được tổ chức trong hội Dâu. 1. Hoàn thành sơ đồ sau vào vở: Thời gian Địa điểm Hội Dâu Ý nghĩa Hoạt động chính 2. Giới thiệu về hội Dâu dựa vào những thông tin trên. 1. Em sẽ làm gì trong những tình huống sau: - Tình huống 1: Em bị lạc khi tham gia lễ hội. - Tình huống 2: Khi tham gia lễ hội, em thấy một bạn vứt rác không đúng nơi quy định. 22
11. CHỦ ĐỀ 4. LÊ VĂN THỊNH (1050 - 1096) Chia sẻ câu chuyện, hình ảnh, thông tin, về một nhân vật tiêu biểu ở tỉnh Bắc Ninh. Lê Văn Thịnh sinh năm 1050, mất năm 1096. Ông quê ở thôn Bảo Tháp, xã Đông Cứu, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh. Ngay từ nhỏ, ông đã rất chăm chỉ đọc sách. Năm 1075, Lê Văn Thịnh đỗ cao nhất ở khoa thi đầu tiên do triều Lý tổ chức và làm quan dưới triều nhà Lý. Ông được phong chức Thái sư vì có nhiều công lao với đất nước. Sau khi ông mất, nhân dân đã lập đền thờ tại quê nhà để tưởng nhớ công lao của ông. 24
12. 2. Chia sẻ những việc nhân dân đã làm để tưởng nhớ công lao của Lê Văn Thịnh. 1 Đường Lê Văn Thịnh, thành phố Bắc Ninh Đình làng Đình Tổ (huyện Thuận Thành) 2 thờ Thái sư Lê Văn Thịnh 26
13. 3. Em nên làm gì để thể hiện lòng biết ơn với những người có công với quê hương? Học sinh dâng hương 1 tại tượng đài Lý Thái Tổ (thành phố Bắc Ninh) Học sinh lao động tại nghĩa trang liệt sĩ 2 (xã Tân Lãng, huyện Lương Tài) 28
14. Liền chị Quan họ đang mời trầu 1. Nói tên các loài cây trong hình ảnh dưới đây: 2. Kể tên các bài Dân ca Quan họ nhắc đến quả cau, lá trầu. 30
15. TÊN MỘT SỐ BÀI DÂN CA QUAN HỌ LIÊN QUAN ĐẾN CÁC LOÀI CÂY Nghe và hát theo bài Dân ca Quan họ "Cây trúc xinh". Ở bất cứ làng quê nào, chúng ta đều bắt gặp cây tre, cây trúc, cây đa, cây gạo, Dân ca Quan họ Bắc Ninh có nhiều bài nhắc đến các loài cây này như: Tre khô chưa dễ mọc chồi, Một mảnh tre già, Cây trúc xinh, Lí cây đa, Đầu làng có một cây đa, Trèo lên cây gạo cao cao (Nguồn: Tài liệu giảng dạy Dân ca Quan họ Bắc Ninh) Học sinh tập hát Quan họ 32
16. TÊN MỘT SỐ BÀI DÂN CA QUAN HỌ LIÊN QUAN ĐẾN CÁC LOÀI CHIM Cùng hát bài Dân ca Quan họ "Trên rừng ba sáu thứ chim". Không chỉ có các loài cây, chim muông cũng là nguồn cảm hứng để các liền anh, liền chị Quan họ gửi gắm tình cảm vào những lời ca. Có thể kể ra sự phong phú, đa dạng của các loài chim xuất hiện trong các bài hát như: Trên rừng ba sáu thứ chim, Rẽ phượng chia loan, Nhạn nam bay bổng tuyệt vời, Con chim chiền chiện, Con chim bồ câu, Đặc biệt, hình ảnh chim sáo, loài chim có tiếng hót véo von, trong trẻo gần với tiếng hát con người, được nhắc đến trong nhiều bài như: Lí con sáo, Nhác trông con sáo đổi hình, Bồ câu đóng sáo, Những bài Dân ca Quan họ có tên các loài chim thể hiện khát vọng tiếng hát được bay cao, vang xa của người Kinh Bắc - Bắc Ninh xưa và nay. (Nguồn: Tài liệu giảng dạy Dân ca Quan họ Bắc Ninh) 34
17. b. Đọc lời ca, nói tên bài Dân ca Quan họ. Gợi ý: - Thứ chim chèo bẻo, thứ chim chích choè - Ai mang con sáo sang sông, để cho con sáo sổ lồng sáo bay - Trèo lên quán dốc cây đa, thấy cô mặc áo vỏ già nâu non - Ba em nhớ tiếng nói. Bốn em nhớ đến đôi người đồng tâm 2. Các bạn nam đóng vai Quan họ liền anh, các bạn nữ đóng vai Quan họ liền chị hát một bài (hoặc một đoạn) Dân ca Quan họ liên quan đến các loài chim. Hát cho người thân nghe một bài (hoặc một đoạn) Dân ca Quan họ có liên quan đến các loài chim. 36
18. Một cơ sở sản xuất tranh tre ở làng nghề tre trúc Xuân Lai 1. Làng nghề tre trúc Xuân Lai ở đâu? 2. Kể tên các sản phẩm của làng nghề tre trúc Xuân Lai. 1. Quan sát các hình ảnh dưới đây, giới thiệu về các sản phẩm của làng nghề tre trúc Xuân Lai. 1 2 38
19. 1. Nêu những việc em nên làm, không nên làm khi sử dụng các sản phẩm được làm từ tre trúc để sản phẩm bền đẹp. 1 2 2. Đóng vai một hướng dẫn viên du lịch giới thiệu về làng nghề tre trúc Xuân Lai hoặc một làng nghề ở địa phương mà em biết. Sản phẩm chính của làng nghề Mình biết Mình sẽ giới thiệu làng nghề cho nhiều người biết về làng nghề 3 40
20. THUẬT NGỮ Thuật ngữ Giải thích Trang Dấu vết của quá khứ còn lưu lại trong lòng Di tích đất hoặc trên mặt đất, có ý nghĩa về mặt 16 lịch sử, văn hoá. Thủ tướng Người đứng đầu chính phủ ở một số nước. 16 Cuộc vui tổ chức chung, có các hoạt Lễ hội động lễ nghi mang tính văn hoá truyền 20 thống của dân tộc. Phong (Nhà vua) ban, cấp chức tước, đất đai. 24 Thái sư Chức quan đầu triều thời phong kiến xưa. 24 Bài hát lưu truyền trong dân gian, thường Dân ca 29 không rõ tác giả. Lao động sản xuất bằng tay với công cụ Thủ công 39 giản đơn, thô sơ. Phương Hệ thống các cách sử dụng để tiến hành 40 pháp một hoạt động nào đó. Thói quen hình thành từ lâu đời trong lối Truyền sống và nếp nghĩ được truyền từ thế hệ 40 thống này sang thế hệ khác. 42
21. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Đỗ Tuấn Anh (dịch), 1997, Bắc Ninh dư địa chí, NXB Văn hoá - Thông tin, Hà Nội. 2. Hội Sử học Hà Nội, 2016, Thái sư Lê Văn Thịnh (1050 - 1096) cuộc đời và thời đại, NXB Khoa học Xã hội, Hà Nội. 3. Lê Viết Nga (Chủ biên), 2012, Di sản văn hoá về truyền thống hiếu học tỉnh Bắc Ninh, Bảo tàng Bắc Ninh, Bắc Ninh. 4. Lê Viết Nga (Chủ biên), 2014, Các di tích lịch sử, văn hoá tỉnh Bắc Ninh, Bảo tàng Bắc Ninh, Bắc Ninh. 5. Lê Viết Nga (Chủ biên), 2015, Các vị đại khoa tỉnh Bắc Ninh, Bảo tàng Bắc Ninh, Bắc Ninh. 6. Nguyễn Văn Phong (Chủ biên), 2014, Làng nghề truyền thống tỉnh Bắc Ninh, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch Bắc Ninh, Bắc Ninh. 7. Trần Đình Luyện, 2006, Bảo tồn và phát huy Di sản văn hoá Kinh Bắc, Sở Văn hoá - Thông tin Bắc Ninh, Bắc Ninh. 8. Trần Đình Luyện (Chủ biên), 2011, Lễ hội Bắc Ninh, Sở Văn hoá - Thông tin Bắc Ninh, NXB Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội. 9. Trần Đình Luyện - Nguyễn Công Hảo, 2016, Di tích và lễ hội tiêu biểu tỉnh Bắc Ninh (tập 1), NXB Mỹ thuật, Hà Nội. 10. Sở Giáo dục và Đào tạo Bắc Ninh, 2021, Tài liệu giảng dạy Dân ca Quan họ Bắc Ninh lớp 2 (tài liệu nội bộ), Bắc Ninh. Bản quyền © (2021) thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Ninh 44