Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 73: Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất - Lê Thị Hà

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 73: Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất - Lê Thị Hà

1. HỆ THỐNG CÁC THỂ LOẠI VĂN HỌC DÂN GIAN ĐÃ HỌC VĂN HỌC DÂN GIAN Truyện dân gian Thơ ca dân gian Lớp 6 Lớp 7 Truyền thuyết Ca dao Truyện cổ tích Tục ngữ Truyện ngụ ngôn Truyện cười
2. Tuần :20 Tiết:73 TỤC NGỮ VỀ THIÊN NHIÊN VÀ LAO ĐỘNG SẢN XUẤT
3. II- Đọc- hiểu văn bản: 1.Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng, Ngày tháng mười chưa cười đã tối. 2. Mau sao thì nắng, vắng sao thì mưa. 3.Ráng mỡ gà, có nhà thì giữ. 4.Tháng bảy kiến bò, chỉ lo lại lụt. 5.Tấc đất tấc vàng. 6.Nhất canh trì, nhị canh viên, tam canh điền. 7.Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống. 8.Nhất thì, nhì thục.
4. 1. Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng, Nhóm 1: Tục ngữ Ngày tháng mười chưa cười đã tối. về thiên nhiên. 2. Mau sao thì nắng, vắng sao thì mưa. 3. Ráng mỡ gà có, nhà thì giữ. Nhóm 2: Tục ngữ 4. Tháng bảy kiến bò, chỉ lo lại lụt. về lao động sản 5. Tấc đất tấc vàng. xuất. 6. Nhất canh trì, nhị canh viên, tam canh điền. 7. Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống. 8. Nhất thì, nhì thục.
5. Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng, Ngày tháng mười chưa cười đã tối. Nhận xét gì về vần, phép đối và biện pháp nghệ thuật trong câu tục ngữ này. Các yếu tố có tác dụng gì trong biểu đạt? -Vần lưng: năm- nằm; mười- cười -Các cặp từ trái nghĩa: đêm > Các yếu tố này làm nổi bật đặc điểm của hai tháng trong năm Câu tục ngữ đã nêu lên đặc điểm gì của thiên nhiên? =>Tháng 5: đêm ngắn, ngày dài; =>Tháng 10: đêm dài , ngày ngắn. Cơ sở nào để người xưa rút ra kinh nghiệm này? =>Quan sát hiện tượng thiên nhiên này trong thực tế. Kinh nghiệm này có giá trị như thế nào trong đời sống? => Câu tục ngữ giúp con người chủ động tính toán, sắp xếp thời gian, công việc, sức lao động, cả việc giữ gìn sức khỏe
6. Đọc lại câu 2 và trả lời các câu hỏi sau: 2. Nhiều sao thì nắng, vắng sao thì mưa. Em có nhận xét gì về nghệ thuật dùng trong câu? =>2 vế đối xứng với các cặp từ trái nghĩa (nhiều - vắng, nắng- mưa), vần lưng. Câu tục ngữ đã nêu lên đặc điểm gì của thiên nhiên? => Đêm trước nếu trời nhiều sao thì sẽ nắng vào ngày mai, ít sao thì trời sẽ mưa. Kinh nghiệm này có giá trị như thế nào trong đời sống? => Giúp con người có ý thức biết nhìn sao để dự đoán thời tiết, sắp xếp công việc
7. 3.Ráng mỡ gà, có nhà thì giữ.
8. Câu 3: Ráng mỡ gà, có nhà thì giữ. Nghệ thuật: - Câu , gieo vần - Hoán dụ - Kết cấu: nhân – quả Nội dung: Dự báo thời tiết qua quan sát mây buổi chiều tà Hàm ý: Cần chủ động sắp xếp công việc tránh rủi ro.
9. Đọc lại câu 4 và trả lời các câu hỏi sau: 4. Tháng bảy kiến bò, chỉ lo lại lụt. Em có nhận xét gì về nghệ thuật dùng trong câu? =>vần lưng, vần cách Câu tục ngữ đã nêu lên đặc điểm gì của thiên nhiên? Tháng 7 thấy kiến di chuyển lên chỗ cao biết là sắp có lụt Kinh nghiệm này có giá trị như thế nào trong đời sống? =>Giúp con người có ý thức dự đoán lũ lụt từ một hiện tượng tự nhiên để chủ động phòng chống.
10. Sưu tầm một số câu tục ngữ về thiên nhiên - Ráng vàng thì nắng, ráng trắng thì mưa. - Quạ tắm thì ráo, sáo tắm thì mưa. - Mây xanh thì nắng, mây trắng thì mưa. - Chuồn chuồn bay thấp thì mưa. Bay cao thì nắng bay vừa thì râm. - Kiến đen tha trứng lên cao Thế nào cũng có mưa rào thật to. - Mây kéo xuống biển thì nắng chang chang, Mây kéo lên ngàn thì mưa như trút” -Mống đông vồng tây, chẳng mưa dây cũng bão giật”
11. Đọc lại câu 5 và trả lời các câu hỏi sau: 5. Tấc đất tấc vàng. Em có nhận xét gì về nghệ thuật dùng trong câu? =>phép so sánh, từ ngữ so sánh đã được lược bỏ, cách nói trở nên hết sức ngắn gọn và cụ thể. Qua phép so sánh, câu tục ngữ đã nêu lên ý nghĩa? đất được coi như vàng, quí như vàng, nói lên giá trị của đất đối với đời sống lao động sản xuất của con người Bài học thực tế từ kinh nghiệm này là gì ? =>Giúp con người có ý thức được giá trị của đất, tránh hiện tượng lãng phí đất đai.
12. 6.Nhất canh trì, nhị canh viên, tam canh điền.
13. Câu 6: Nhất canh trì, nhì canh viên, tam canh điền. Nghệ thuật: - Hình thức : gieo vần - Liệt kê Nội dung: Khẳng định thứ tự lợi ích các nghề .Nuôi cá -> làm vườn -> làm ruộng.
14. 7.Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống.
15. Câu 7: Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống. Nghệ thuật: - Hình thức : gieo vần - Liệt kê Nội dung: Khẳng định thứ tự quan trọng của các yếu tố: nước, phân, chuyên cần, giống với trồng trọt nông nghiệp. Đảm bảo 4 yếu tố để mùa màng bội thu.
16. 8.Nhất thì, nhì thục.
17. Câu 8: Nhất thì, nhì thục. Nghệ thuật: - Hình thức : gieo vần - Liệt kê Nội dung: Nhất thời vụ, thứ nhì mới đến cày, bừa cuốc xới. Thời vụ, đất đai là hai yếu tố quan trọng với nhà nông.
18. Sưu tầm một số câu tục ngữ về lao động sản xuất - Con trâu là đầu cơ nghiệp. - Lúa chiêm lấp ló đầu bờ. Hễ nghe tiếng sấm phất cờ mà lên - “Đom đóm bay ra, trồng cà tra đỗ - Tua rua, bằng mặt, cất bát cơm chăm” - Đất thiếu trồng dừa, đất thừa trồng cau” - Ăn kĩ no lâu, cày sâu tốt lúa” - trời năng tốt dưa, trờimưa tốt lúa - Năm trước được cau, năm sau được lúa - Được mùa cau đau mùa lúa. - Làm ruộng ăn cơm nằm, Chăn tằm ăn cơm đứng”
19. IV – Luyện tập TRÒ CHƠI: AI NHANH HƠN?
20. Chuồn chuồn bay thấp thì mưa, Bay cao thì nắng, bay vừa thì râm.