Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Đọc, hiểu văn bản "Viếng lăng Bác"

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Đọc, hiểu văn bản "Viếng lăng Bác"

1. Văn bản VIẾNG LĂNG BÁC (ViÔn Phương)
2. * Kiến thức cơ bản về tác giả Viễn Phương - Viễn Phương: tên thật là Phan Thanh Viễn - sinh năm 1928. - Quê: Tỉnh An Giang. - Ông tham gia cả 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và Mĩ. Là một trong những cây bút có mặt sớm nhất của văn nghệ giải phóng ở miền Nam thời kỳ chống Mĩ. - - P/c thơ: nhỏ nhẹ, giàu tính cảm
3. 2. Tác phẩm: - Hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ được sáng tác vào năm 1976 khi Viễn Phương ra thăm miền Bắc, là lúc lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh vừa khánh thành. Trong niềm xúc động lớn, ông đã viết bài thơ “Viếng lăng Bác”. - Thể thơ: Thơ tám chữ - Phương thức biểu đạt chính: Biểu cảm - 3.Bố cục: + Khổ 1: Cảm xúc của nhà thơ khi vừa đến lăng Bác. + Khổ 2: Cảm xúc của nhà thơ khi xếp hàng vào lăng. + Khổ 3: Cảm xúc của nhà thơ khi vào trong lăng. + Khổ 4: Cảm xúc của nhà thơ khi rời xa lăng.
4. II. TÌM HIỂU VĂN BẢN 1. Cảm xúc của nhà thơ khi vừa đến thăm lăng Bác. “Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.” - Viếng là đến chia buồn với thân nhân người đã mất. - Thăm là đến gặp gỡ, hỏi han trò truyện với người còn sống. - Nhan đề dùng từ viếng theo đúng nghĩa đen khẳng định một sự thật: Bác đã đi xa. - “thăm” nói giảm, nói tránh-> Bác như vẫn còn đang sống trong lòng mọi người đặc biệt là trong lòng nhân dân miền Nam. - “Con” – xưng hô tiếng địa phương -> vừa gần gũi, ấm áp kính trọng thiêng liêng. - - “Miền Nam” – gợi tc sâu nặng đồng bào miền Nam - *Câu 2,3,4: Hình ảnh Hàng tre - - Nghĩa thực: cây tre bên lăng, bao bọc không gian. Tạo hình ảnh quen thuộc - - Tượng trưng: sức sống bền bỉ kiên cường của dân tộc - - Ẩn dụ đan cài nhân hóa: vững vàng bất khuất trc trc khó khăn - - Thán từ “Ôi” cảm xúc dâng trào, tha thiết - - “đứng thẳng hàng” tinh thần đkêt dtoc , không chịu khuất phục
5. Người con đã cảm nhận những gì đang diễn ra trước lăng Bác ? - Hàng tre: Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát - Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng. - Mặt trời: Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng - Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ. - Dòng người vào lăng viếng Bác: Ngày ngày dòng người trong thương nhớ – Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân .
6. ? Tính từ “xanh xanh” và thành ngữ “bão táp mưa sa” trong lời thơ “Ôi ! hàng tre xanh xanh Việt Nam - Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng” diễn tả điều gì ? - Vẻ đẹp thanh cao và sức sống bền bỉ, mãnh liệt của cây tre Việt Nam trong trường kì đấu tranh dựng nước và giữ nước của toàn dân tộc.
7. Ý nghĩa của từ cảm thán “Ôi!” trong lời thơ này ? Bộc lộ trực tiếp cảm xúc thương mến, tự hào đối với dân tộc.
8. Ý nghĩa ẩn dụ của hình ảnh “mặt trời” thứ hai là gì? - Bản thân nhân cách và cuộc đời sáng chói của Bác Hồ như ánh sáng mặt trời rực rỡ và tình cảm ngưỡng vọng vốn có của tác giả đối với Bác Hồ .
9. ? Điều này nói lên tình cảm nào của nhà thơ đối với Bác Hồ? - Tình yêu và lòng quý trọng sâu sắc của nhà thơ đối với Bác, người cha già vô vàn kính yêu của cả dân tộc.
10. ? Phần sáng tạo thơ ở đây là gì? Từ đó cảm xúc nào của nhà thơ được bộc lộ? - Tạo hình tượng thơ bằng trí tưởng tượng, thể hiện tình cảm thành kính của nhà thơ đối với Bác. - “79 mx” hoán dụ cđ 79 năm – dành trọn vẹn cho đất nước.
11.  3. Khi vào trong lăng  - giấc ngủ: Nói giảm nói tránh giảm đi buồn đau xót xa  - “vầng trăng”  + Thực: không gian ánh sang dịu nhẹ, trong trẻo  + dịu hiền”: ẩn dụ tâm hồn, cách sống thanh cao sáng trong của Bác  + nhân hóa: tri âm tri kỉ  - “Trời xanh”:  +Thực: thiên nhiên vĩnh hằng  +Ad: Bác sống mãi với non sông  - “vẫn biết – mà sao”: mâu thuẫn tình cảm và lý trí  “nghe” : ADCĐCG thính giác- cảm giác-> Niềm đau đớn, sự mất mát tột cùng trong đáy sâu tâm hồn  “nhói”: biểu cảm trực tiếp, đột ngột quặn thắt ko nói thành lời. Trầm lắng nghẹn ngào tiếc thương
12. Câu 1. Lựa chọn các từ: thành kính, đau xót, tự hào, trầm lắng để điền vào chỗ trống trong câu văn sau sao cho phù hợp: Cảm hứng bao trùm bài thơ “Viếng lăng Bác” là niềm xúc động thiêng liêng thµnh kÝnh , lòng biết ơn và tù hµo . pha lẫn ®au xãt khi tác giả tự miền nam ra viếng bác, cảm hứng đó đã tạo nên giọng thơ trÇm l¾ng trang nghiêm.